Pomysły na wycieczkę
Geopark Łuk Mużakowa (UNESCO Globalny Geopark)
Łuk Mużakowa uchodzi za jedną z najlepiej wykształconych moren czołowych w Europie Środkowej. W roku 2015 ten krajobraz kulturowy i powykopaliskowy otrzymał oficjalnie status globalnego Geoparku UNESCO. Przebiega on w kształcie ogromnej podkowy przez teren transgraniczny od Brandenburgii przez Saksonię aż do Polski. Przez jego środek przepływa Nysa wchodząc w ląd aż do głębokości 30 metrów. Wydobywanie surowców pozostawiło w tej okolicy po sobie wiele pięknych jezior, niektóre z nich mienią się pięknymi kolorami.
Kiedy przed około 340 000 lat grube masy lodowcowe przesuwały się ze Skandynawii na południe, lodowiec wrył się w regionie dzisiejszych Łużyc w teren do głębokości 300 metrów. Pierwotnie poziomo leżące warstwy zostały w wyniku tych procesów pofałdowane i wypchnięte. W ten sposób węgiel brunatny, piaski gliniaste i szklarskie znalazły się w górnych partiach. Suche, piaskowe warstwy występują naprzemiennie z wilgotnymi, bagnistymi obniżeniami terenu.
Europejski Związek Parków Łużyckich
W 2010 roku założony został Europejski Związek Parków Łużyckich zrzeszający książęcy kompleks parkowy w Bad Muskau i Branitz oraz Park Zamkowy Brühlschen w Brodach/Pförten jak i wschodnioniemiecki Ogród Róż w Forst (Lausitz). Celem jest konserwacja i regionalny rozwój historycznego dziedzictwa w drodze wspólnych projektów. Obejmuje to publikacje i wystawy, przykładowo na temat wrogości pomiędzy Fryderykiem Wielkim i grafem Brühl.
Związek Parków uchodzi za wzorowy projekt współpracy polsko-niemieckiej i chce się stopniowo powiększać w celu przybliżenia ludziom wspólnej europejskiej historii w regionie Saksonii, Brandenburgii i Dolnego Śląska. Dlatego też sieć ma się powiększyć o Park Rododendronów w Kromlau (link), Park Altdöbern, Park w Neschwitz oraz tereny w Zatoniu (Günthersdorf) i Żaganiu (Sagan).
Krajobraz wrzosowisk i stawów Górnych Łużyc (rezerwat biosfery UNESCO)
Na południowy zachód od Bad Muskau rozpoczyna się najrozleglejsza kraina stawów na terenie Niemiec. Bogata w wodę okolica między Kamenz a Niesky nazywana jest dlatego często krainą tysiąca stawów. Od XIII w. hodowano w tych wodach przede wszystkim karpie. Około 30 000 hektarów znajduje się od 1994 roku pod szczególną ochroną: jako Rezerwat Biosfery UNESCO. Jest to jedyny taki rezerwat w Wolnym Kraju Saksonii. Więcej niż 5 200 gatunków roślin i zwierząt czuje się tu dobrze, w tym takie, które uznawane są za zagrożone. Obejmuje to bieliki, żurawie, wydry, skowronki borowe i błotniaki stawowe.
W Wartha, centrum Rezerwatu Biosfery Łużyckiej Krainy Wrzosowisk i Stawów, godna polecenia jest wizyta w Domu Tysiąca Stawów. Ekonomicznej roli stawów, a przede wszystkim hodowli karpi o różnych porach roku, poświęcona jest multimedialna wystawa. Niedaleko od Centrum Informacyjnego dla Zwiedzających rozpoczyna się ścieżka edukacyjna prowadząca przez stawy Guttauer Teiche.
Górnołużycki Związek Sześciu Miast
Bautzen (Budziszyn), Kamenz, Löbau, Görlitz (Zgorzelec), Zittau und Lauban (dziś polski Lubań) rozkwitły dzięki silnemu sojuszowi gospodarczo i kulturalnie: dzięki Górnołużyckiemu Związkowi Sześciu Miast. Przypieczętowany w 1346 r. wytrwał się prawie pół stulecia. Miasta zjednoczyły się, aby bronić się przeciw rabunkowym napaściom ziemiaństwa. Löbau pełnił przy tym rolę siedziby sojuszu, gdzie wysłannicy sześciu miast partnerskich regularnie się spotykali.
Wytworny ratusz i domy mieszczan, urokliwe średniowieczne uliczki, kościoły pełne przepychu i instalacje obronne nadają do dziś charakter tym historycznym miastom. Można odkryć tam wiele śladów bogatej przeszłości.
Szklarskie miasto Weißwasser
Weißwasser rozwinęło się dzięki kruchemu materiałowi jakim jest szkło. Od końca XIX wieku miasto urosło do rangi potęgi przemysłu szklarskiego. Fontanny szklarzy znajdujące się bezpośrednio przed dworcem przypominają o tej tradycji. W celu prześledzenia szczególnej przeszłości przemysłowej tego miasta zalecana jest wizyta w muzeum szklarstwa. Zwiedzający mogą poznać tam pracę znanego projektanta produktu Wilhelma Wagenfelda. Uczeń kierunku Bauhaus był kierownikiem artystycznym w fabrykach Vereinigte Lausitzer Glaswerke w Weißwasser.
Park zwierząt Tierpark, łaźnie Bad am Jahnteich, Mużakowska Kolej Leśna czy arena lodowa są innymi atrakcjami dla gości w mieście, w którym do dziś dwa przedsiębiorstwa kontynuują tradycję produkcji szkła.
Szprewald (rezerwat biosfery UNESCO)
Oddalony dobrą godzinę jazdy samochodem od Bad Muskau rozpościera się Szprewald. Cechą charakterystyczną tego regionu jest drobna sieć kanałów na łącznej powierzchni 1 500 km. Typowe dla Szprewaldu rozgałęzienia rzeczne powstały podczas ostatniego zlodowacenia. Uroczy obszar zalewowy jest schronieniem dla około 5 000 gatunków zwierząt i roślin, w tym dla rzadkich gatunków takich jak kumak nizinny, orzeł bielik, żagnica zielona i wydra. Stare olchy i rozległe podmokłe łąki i bagna są domem dla licznych rodzajów roślin takich jak rosiczka, bagno zwyczajne, żurawina, wełnianka.
Około 47 500 hektarów powierzchni Szprewaldu zostało oddanych pod szczególną opiekę UNESCO. Różnorodne informacje o rezerwacie biosfery dostępne są w trzech punktach turystycznych: w Haus für Mensch und Natur w Lübbenau, w Alte Mühle w Schlepzig oraz w Schlossberghof Burg.
Górne Łużyce rowerem
Park Mużakowski znajduje się bezpośrednio przy trasie rowerowej Odra-Nysa, jednej z pięciu ponadregionalnych tras rowerowych prowadzących przez Górne Łużyce. Zalicza się do nich również prowadzącą aż do Berlina Spreeradweg oraz Froschradweg, Żabią Trasę Rowerową. Przynajmniej granica z Brandenburgią przekraczana jest też przez rowerzystów na dolnołużyckiej Bergbautour lub trasie krainy jezior.
Dochodzi do tego szereg ścieżek tematycznych, np. okrężna ścieżka bielika lub trasa z impresjami serbo-łużyckimi. Trasa okrężna Krabat w trójkącie trzech miast pomiędzy Hoyerswerda, Kamenz i Budziszynem (Bautzen) prowadzi śladami jednego z najbardziej znanych bohaterów legend łużyckich.
Park w Kromlau
Ziemianin Friedrich Hermann Rötschke (1805 – 1893) zarządził w roku 1844, aby nadano jego włościom w Kromlau nowy kształt. Zostały tam posadzone rodzime i egzotyczne rośliny drzewiaste, w tym płaczące wierzby, 30-metrowe tulipanowce amerykańskie, magnolie, surmie, cyprysiki i platany. W niższych partiach bagien rosły tysiące rododendronów i azalii. Dzięki nim teren ten przemieniał się na wiosnę w kolorowe morze, który swoją wielkością i pięknem nie ma odpowiednika w całych Niemczech.
Na około 200 hektarach rozpościera się urokliwy park w części gminy Gablenz. Zwłaszcza most Rakotzbrücke przyciąga wzrok. W okresie pomiędzy 1863 i 1882 rokiem zbudowany on został z kamieni, w tym kamieni bazaltowych. Długością 35 metrów rozpościera się robiący wrażenie most w kształcie łuku ponad jeziorem Rakotzsee. Swoim odbiciem na powierzchni wody tworzy tym samym pełne koło, które jest najbardziej znanym motywem fotograficznym z Parku w Kromlau. Z połowy XIX stulecia pochodzą takie budynki jak Stary Zamek czy Kavaliershaus.
Skansen Erlichthof Rietschen
Rustykalne domy drewniane na skraju miejscowości Rietschen wydają się być przytulne i skromne. Budynki tego małego osiedla pochodzą głównie z wiosek, które musiały dać pierwszeństwo wydobyciu węgla brunatnego. Ostrożnie zdemontowano te 300-letnie budowle, aby je następnie zrekonstruować zgodnie z oryginałem przy stawie Erlichtteich w Rietschen.
Początkowo Erlichthof został otwarty w 1994 r. jako muzeum. Wystawa w różnych budynkach zagrody ukazuje wcześniejsze życie chłopów tych wrzosowisk. Osiedle składa się z łącznie ponad 20 chałup drewnianych, w których znajdują się m.in. Informacja Turystyczna, stodoła wilka, piekarnia z piecem kamiennym, dom tkacza, stodoła ceramiczna i sklep.
Ten urokliwy kompleks budynków ukazuje nam również szczególną metodę konstrukcyjną. Kora drzew, które zostały wybrane na materiał budowlany, zdejmowana była na 3 lata przed ich ścięciem. W ten sposób żywica mogła zebrać się w pniu, co w naturalny sposób konserwowało drewno. Pnie rąbano następnie siekierami. Domy noszą też swoje imiona. Chłopi wrzosowisk kładli porąbane, kanciaste belki jedna na drugą bez użycia kołków i umacniali je zaprawą z paproci, mchu i filcu.
Findlingspark w Nochten
Około 7000 ciężkich eksponatów geologicznych tworzy w Nochten, dzielnicy miejscowości Boxberg, unikalny na skalę europejską ogród krajobrazowy: łużycki Findlingspark. Kopalnia węgla brunatnego Nochten i elektrownia Boxberg otaczają ten 20 hektarowy teren. Tym samym uwypuklony jest związek z kopalnią, gdzie znaleziono kamienie nadające parkowi nazwę.
Wraz z okresem zlodowacenia pojawiły się w Lausitz potężne skały. Ogromne masy przesuwały się ze Skandynawii przez ląd spłaszczając całe pasma górskie. Co poniektóry głaz oparł się tej sile i pozostał we wschodniej Saksonii, by następnie zostać odkrytym w kopalni jako znalezisko. Zostały one następnie włączone w Nochten do aranżacji parku, którego otwarcie nastąpiło w 2003 r.
Trasa okrężna prowadzi przez ogród wrzosów, kamienny i stawny, przez wrzosowisko i bagna. Zgodnie ze sztuką azjatycką staw został tak zaprojektowany, że znajdując się na jego brzegu widać jest zawsze tylko jeden koniec. Geologiczna ścieżka edukacyjna umożliwia wędrówkę przez „małą Skandynawię“. Różnorodna flora została tak zasadzona, że prawie o każdej porze roku coś rozkwita.
Łużycka Kraina Jezior
Na terenie pomiędzy Berlinem a Dreznem liczne wcześniejsze kopalnie węgla brunatnego przemieniły się w zeszłych latach w zbiorniki wodne. Nieużytkowane kopalnie odkrywkowe zalano tworząc w ten sposób największy w Europie krajobraz wodny powstały ręką człowieka. Więcej niż 20 jezior tworzy ten spektakularny świat wodny. 10 z nich ma być w przyszłości połączona ze sobą spławnymi kanałami. Pierwsza z tych dróg wodnych, Kanał Barbara, został w 2003 r. otwarty pomiędzy jeziorem Geierswalder See a jeziorem Partwitzer See.
Jezioro Bärwalder See jest tym jeziorem w Łużyckiej Krainie Jezior, które jest najbliżej położone do Parku Mużakowskiego. Tylko 25 km dalej znajduje się północna granica ogrodu krajobrazowego Pücklera. Ten największy zbiornik wodny Saksonii, ze swoją 23-kilometrową ścieżką rowerową, portem, ładnymi plażami kąpielowymi, znany jest już od dawna jako miejsce spotkań miłośników sportów wodnych, jazdy na rowerach i skejtów.
UNESCO 5 - Wielkie Dziedzictwo
Nigdzie indziej na świecie nie ma pięciu wpisów na listę UNESCO w czterech różnych kategoriach na tak niewielkim obszarze: W ciągłym ruchu, Łużyce są wyjątkowe ze swoim dziedzictwem kulturowym i przyrodniczym, które nawet przekracza granice państwowe. UNESCO przyznaje różne wyróżnienia, aby podkreślić szczególny charakter miejsca, budynku, regionu lub tradycji. Łużyce mogą pochwalić się łącznie pięcioma nagrodami w tych czterech kategoriach:
Światowe Dziedzictwo UNESCO – Park Mużakowski
Światowy Geopark UNESCO – Światowy Geopark UNESCO Mużakowski Faltenbogen/Łuk Mużakowa
Rezerwaty Biosfery UNESCO – Spreewald + Krajobraz Górnołużyckich Wrzosowisk i Stawów
Niematerialne dziedzictwo kulturowe – Serbołużyczanie i łużycki niebieski druk
